19 december. Den 17en zouden de geweldige dingen gebeuren; men wist te vertellen: in verband met ’t aflopen van ’t verdrag met Rusland op dien datum. Er is echter niets gebeurd, behalve dan dat op de Lichtenberg inderdaad de S.S. is vervangen door de Wehrmacht. De sensatie-verhalen van deze „vlucht”, waarbij de zwaarste zieken overhaast werden getransporteerd „naar Arnhem” zullen wel make-up zijn.
De cavalerie-kazerne is gedeeltelijk ontruimd. ’t Gerucht verspreidt zich, dat Hitler weer een aanvalspoging met binnenschepen op Engeland wil wagen. ’t Is hier steeds zo: hoe minder er gebeurt, hoe fantastischer de geruchten worden.
In de lucht is ’t merkwaardig stil: ’t weer is mistig en koud; de ijsvorming op de vleugels houdt de vliegtuigen binnen. Maar de duikbotenoorlog gaat voort en de verliezen der Engelse handelsvloot stijgen. Engeland soebat Amerika om steun; maar Amerika wil geen goud meer en Engeland put zijn Am. waarden en zijn Am. credieten uit. Engeland betaalt al met oude Schotse whisky.
Evenwel ook hier wordt alles krap. Duitsland heeft alles in ’t groot weggekocht en als men de militairen met pakjes ziet slepen voor Kerstcadeau’s, dan staat men niet verbaasd, dat vele dingen gaan ontbreken. Deze week was er geen vers vlees; thans is er van den weeromstuit geen boterhamvlees meer te krijgen. De brandstoffen minderen en de voorraad voor de verschenen bons blijft uit: wij kunnen met de grootste zuinigheid nog tot eind Januari voort. Tabak en sigaren zijn er nog in beperkte hoeveelheden en - – als men een oude klant is. De winkeliers beweren met grote stelligheid, dat in Februari geen kruimel tabak meer aanwezig zal zijn.
De N.S.B. boekt fiasco op fiasco: geen Nederlander wil met haar samenwerken. Mevr Reekers (soc – dem.) vertelde mij dat Van Woudenberg, NSB-voorzitter (of – „leider”) van de N.V.V. onlangs te Utrecht een rede zou houden voor den transportarbeidersbond, waar men hem met gejuich ontving en door bleef juichen, zodat hij geen woord kon zeggen en - - onverrichter zake zijn biezen moest pakken.
Mengelberg zou in A/dam een concert geven voor „Vreugde en Arbeid”. Hij stond voor een uitverkochte, maar absoluut lege zaal. Men had alle plaatsen (à f 0,25 p.st) opgekocht, vóór één N.S.B.-er een kans kreeg, bleef weg en liet M. in zijn hemd staan. Dezelfde grap zouden wij hier binnenkort in De Valk beleven. Men zegt , dat S. Inq. gaat inzien, dat hij met de N.S.B. als lokvinken niet opschiet en dat weldra de Rappardt-partij aan bod zal komen; de verscherpte houding tegen de Joden zou dit doen vermoeden. Ik heb daarvan niets gemerkt.
Klaas Rozendaal is in Praag. Hij schrijft objectieve brieven; hij zegt o.m: Al zijn hier mensen als overal en lang niet allen 100% Nationaal-socialist, het vertrouwen in den Führer is onwrikbaar.
Bij mij op school is ’t rustig. Ik heb op last van Den Haag thans ook aan de leerlingen ’t dragen van insignes moeten verbieden. Ik ben blij, dat ’t zover is: moeilijkheden zijn er hier wel niet geweest, maar zoiets blijft toch mogelijk. Vooral de Afd. B bevat felle en luide critici. Ze blijven echter, voor zover constateerbaar, binnen de perken, nadat ik een enkele apart genomen heb. De verwijdering der insignes had zonder morren plaats: kwekelingen zijn goddank rustige, verstandige jongelui.
Wij leven weer eens midden in de geruchten. Thans zal de Kerstdag voor de Duitsers in de Heimat de dag van den algemenen opstand zijn! Men gelooft alles: waarom ook dit niet? Ongelooflijk is ook de nonsens, waarmee men de Winterhulp wil benadelen: Piek is een ongure bankdefraudant en verdient aan de Winterhulp f 15.000 p.j. Kr. vertelt mij, dat een betrouwbaar man hem meedeelde, dat twee van zijn kennissen een betrekking bij de W.H. hadden aangeboden gekregen á f 5000. pj + een auto. ’t Drukwerk voor de W.H. wordt in Duitsland gedrukt, de speldjes daar gefabriceerd, zelfs de collectebussen uit D. afkomstig. Dit laatste is een leugen, wat Roos, die gecollecteerd heeft, direct kon weerleggen. Maar de pietluttigste nonsens kan dienen en wordt geloofd. Op 27 Dec. a.s. moet ik collecteren vóór de Witte.
Er schijnen felle straatgevechten voor te komen: zo in Veenendaal op 14 Dec. Een ploeg NSB uit Apeldoorn in uniform die gekomen was om te colporteren en straatpropaganda te maken trad uitdagend op, hield zich niet aan de colportage - regeling der politie en raakte slaags met een aantal Unie-mannen. Er ontstond een tumult, waaraan volgens ooggetuigen 1500 personen betrokken waren. De politie trad op en deelde ongemakkelijke klappen met de blanke wapens uit. De weg naar Apeldoorn werd afgezet met barricades en de N.S.B-ers konden alleen via Rhenen ontsnappen. Men vreest voor herhalingen want de Ederveners, berucht als messenvechters.
