23 mei 1941 (vrijdag)

Er zijn geheimzinnige dingen aan den gang, waar niemand wijs uit wordt. Grote troepen- en materiaalverplaatsingen overal: auto’s, kanonnen, mensen paarden. Ontelbare treinen en kolonnes langs den weg. Meest naar ’t Oosten; maar Ds Gerritsen had van een treinmachinist gehoord, dat hier op de emplacementen 16 treinen munitie hadden gestaan, die uit ’t Oosten waren gekomen.

Op ’t viaduct hadden 4 zware afweerkanonnen gestaan en aan de omwonenden was aangezegd, dat zij er mee te rekenen hadden, dat ’s nachts (dus den afgelopen nacht) ’t station kon gebombardeerd worden. Miedema op de Regentesselaan had ook dit bericht ontvangen. De dames V d Werfhorst waren ’s nachts naar Zeist gaan logeren. Er is intussen niets voorgevallen, maar ... de aanzegging geldt ook voor vannacht.

Hier wonende Duitse burgers moeten zich laten keuren: zij worden ingelijfd als bezettingstroepen. Greet Polak vertelt, dat zij van enkelen de ogen had moeten keuren. De grote door Duitsers bezette villa’s in Baarn zijn ontruimd en „vrijgegeven”. Hier houdt men echter de lege gebouwen vast. De Orts-Kommandant vertrekt ook: men heeft zijn vrouwelijk kantoorpersoneel met koffers zien afmarcheren.

Men vertelt, dat ’t Soesterbergse vliegveld wordt verlaten. De burgerarbeiders krijgen hun congé, evenals de arbeiders in de hei-camouflage-werkplaatsen. ’t Vliegveld zou onbruikbaar gemaakt worden.

Daarentegen zou de Schelde vol schepen liggen! Wie krijgt daar nu een kop aan! Sommigen zeggen: ze trekken terug. Anderen beweren: ’t Gaat op Engeland aan. Nog anderen: ’t Zijn schijnbewegingen! (met welk doel dan?)

De berichten uit Duitsland zijn al even tegenstrijdig. Lezer vertelde van een zakenman, die deze week in Keulen moest zijn, maar de stad in oproer vond, vol geschiet en geschreeuw, zodat hij maar op ’t station gebleven is en per kerende gelegenheid is teruggekomen. Een ander zakenman zou ergens in Duitsland door een fabriek lopend, drie maal een briefje in zijn zak gevonden hebben met de woorden: Vrede of oproer!

Vanmorgen sprak ik Klaas Roozendaal, voor een week met verlof uit Praag. Hij roemde de rust en ’t vertrouwen der Duitsers, hun vast vertrouwen op den Führer en de overwinning. Als voorbeeld haalde hij aan, dat de Directeur van zijn fabriek gevraagd had, naar ’t front te mogen. Dit was hem geweigerd onder toevoeging, dat hij zulk verzoek niet voor de tweede maal moest doen, daar dit een zware straf na zich zou slepen. De man toonde zich tegenover KR verongelijkt en zei bitter: „Later zal ik aan mijn kinderen kunnen vertellen, dat ik gedurende den oorlog ... balkjes op draagkracht heb mogen keuren!”. Defaitistisch klinkt dat niet bepaald.

De Czechen haten de Duitsers met fellen haat. Hun samenwerking in oorlogs-industrie laat alles te wensen over. Zij zijn even fel op nieuws en geruchten als de Hollanders in tegenstelling met de Duitsers, die alleen het officiële Duitse nieuws de moeite waard achten. Intussen heeft ’t geval - Hess ook bij hen verslagenheid teweeggebracht. Zij begrijpen ’t niet, maar schikken zich in ’t niet-begrijpen. K.R. vertelt, dat ’t leven in Praag wel heel duur is, maar, dat men er veel meer krijgen kan als hier.

Merkwaardig is ’t, dat de Duitsers nu al 5 dagen op Kreta geland zijn en er zware gevechten leveren, wel met zware verliezen maar toch met succes – en dat er nog geen enkel Duits bericht over is verschenen.

De meisjes Winter verdienen f 125.– in de maand voor werk op de Kommandantur. Dr Winter heeft ca f 100 extra per week voor paardenkeuringen. Mevr. Winter ziet er zeer chique uit!

Van Dieren, een NSB-caféhouder te Amsterdam, gebombardeerd tot oppersten leider der Jeugdherbergorganisatie, heeft, volgens Kruithof een salaris van f 15.000 ’s jaars. „ .... Wenn schon, dann nicht für ’ne Pfifferling” zeggen de Duitsers.

Vanavond 7 ¾ ontmoet ik Kruithof, die van Pellemans gehoord heeft, dat in den loop van den middag een bericht uit Moskou is doorgekomen, waarin gemeld werd, - - - ! .. dat Hitler sedert twee dagen door de Wehrmacht gevangengenomen is en de Wehrmacht (Göring) de leiding heeft overgenomen!

Roos had gehoord, dat Hahn wist te vertellen van een IJmuider jongen, die een telexbericht (?) had opgevangen, dat luidde: Hitler en Göring per vliegtuig gevlucht, niemand weet waarheen. Heel IJmuiden had gevlagd. De jongen is gearresteerd! Dat zou eergisteren (Woensdag) gebeurd zijn.

Kruithof vertelde nog, dat een gezelschap journalisten (Ned). die bij de opening der Nederlandse Kunsttentoonstelling in Keulen tegenwoordig geweest waren, onder ede had moeten beloven, alleen te zullen publiceren, wat hun werd gedicteerd en wat zij op de tentoonstelling zagen; niets echter over hun indrukken van de stad enz. Een journalist van de Residentie-bode, van de reis terug, achtte zich aan dien eed niet gebonden en heeft een schildering gegeven van wat hij aan verwoestingen enz. had gezien. Pas daarna gaf hij zijn dictaat. Hij is natuurlijk gearresteerd.